راهنمای جامع افزایش عمر باتری موبایل برای برندهای معتبر (۲۰۲۵)

(مقدمه)

احتمالاً برای شما هم پیش آمده که وسط یک روز شلوغ کاری یا هنگام انجام یک بازی مهیج، ناگهان با اخطار کمبود باتری گوشی مواجه شوید. خالی شدن سریع باتری یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران گوشی‌های هوشمند است؛ به‌خصوص افرادی که زیاد با گوشی کار می‌کنند مثل گیمرها یا تولیدکنندگان محتوا. از طرفی عمر مفید باتری‌های لیتیوم یونی پس از مدتی کاهش می‌یابد (معمولاً بعد از ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه‌ی شارژ کامل یا حدود ۲ تا ۳ سال). به همین دلیل، افزایش عمر باتری موبایل هم به معنی افزایش زمان شارژدهی در طول روز است و هم به معنی به تأخیر انداختن فرسودگی باتری در بلندمدت. در این راهنمای جامع، با جدیدترین روش‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و مراقبت از باتری آشنا می‌شویم تا در سال ۲۰۲۵ بتوانید حداکثر استفاده را از باتری گوشی‌های خود (چه اندروید و چه آیفون) ببرید.

عوامل موثر بر طول عمر باتری گوشی

پیش از آنکه به سراغ ترفندهای افزایش عمر باتری برویم، باید بدانیم چه عواملی روی مصرف انرژی و طول عمر باتری تاثیر می‌گذارند. برخی از مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از دمای محیط، الگوی شارژ کردن، نوع استفاده از گوشی و تنظیمات نرم‌افزاری دستگاه. مثلا گرمای زیاد یا سرمای شدید دشمن باتری‌های لیتیوم-یونی هستند و می‌توانند سرعت افت ظرفیت باتری را بیشتر کنند. همچنین نحوه‌ی شارژ کردن گوشی (مانند شارژ کردن بیش از حد یا استفاده از شارژرهای نامرغوب) تأثیر مستقیم بر عمر باتری دارد. اجرای اپلیکیشن‌های سنگین در پس‌زمینه یا روشن بودن مداوم برخی سنسورها (GPS، بلوتوث، وای‌فای) نیز مصرف باتری را بالا می‌برد. حتی تنظیمات صفحه‌نمایش (مثل میزان نور صفحه) می‌تواند تفاوت زیادی در میزان مصرف باتری ایجاد کند. شناخت این عوامل به ما کمک می‌کند بهتر متوجه شویم که چرا باتری گوشی زود خالی می‌شود و چگونه با بهینه کردن هر کدام، دوام باتری را افزایش دهیم.

در ادامه به دسته‌بندی مهم‌ترین روش‌های بهبود عملکرد باتری موبایل می‌پردازیم. این روش‌ها شامل تنظیمات نرم‌افزاری ساده، استفاده از قابلیت‌های اختصاصی هر برند و همچنین رعایت نکات مربوط به شارژ صحیح باتری هستند.

تنظیمات صفحه‌نمایش و روشنایی

صفحه‌نمایش گوشی معمولا پرمصرف‌ترین قطعه از نظر انرژی است و هرچه روشنایی و فعالیت صفحه بیشتر باشد، باتری سریع‌تر تخلیه می‌شود. با انجام تنظیمات زیر می‌توانید بدون کاهش محسوس در تجربه‌ی کاربری، مصرف نمایشگر را بهینه کنید:

کاهش روشنایی صفحه‌نمایش

کم کردن نور صفحه‌نمایش یکی از ساده‌ترین و موثرترین راه‌ها برای صرفه‌جویی در مصرف باتری است. توصیه می‌شود میزان روشنایی را روی حداقل میزان comfort (نه الزاماً همیشه در بیشترین مقدار) تنظیم کنید. در بیشتر گوشی‌های جدید، حالت روشنایی خودکار (Adaptive Brightness) وجود دارد که نور صفحه را متناسب با نور محیط تنظیم می‌کند؛ با فعال کردن این گزینه، صفحه در محیط‌های روشن، پرنور و در محیط‌های تاریک، کم‌نور می‌شود و در نتیجه انرژی کمتری هدر می‌رود. تنها مواقعی که به حداکثر روشنایی نیاز دارید زیر نور مستقیم خورشید است، در بقیه زمان‌ها حتی ۵۰٪ تا ۷۵٪ روشنایی هم کافی است. کاهش روشنایی نمایشگر به تنهایی می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر افزایش زمان شارژدهی گوشی داشته باشد

استفاده از حالت تاریک (Dark Mode)

اگر گوشی شما دارای صفحه‌نمایش OLED یا AMOLED است، حتما از تم تاریک یا حالت تیره استفاده کنید. در این حالت، اکثر بخش‌های رابط کاربری و برنامه‌ها پس‌زمینه‌ی سیاه یا تیره دارند که باعث می‌شود پیکسل‌های صفحه در نواحی تاریک عملاً خاموش شوند. نتیجه این است که انرژی بسیار کمتری مصرف می‌شود و فشار کمتری به باتری می‌آید. بسیاری از اپلیکیشن‌های محبوب (واتساپ، اینستاگرام، توییتر، یوتیوب، جیمیل و …) نیز دارای تم تیره هستند یا از تنظیمات سیستم پیروی می‌کنند. با فعال کردن Dark Mode در سطح سیستم و برنامه‌ها، می‌توانید صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف باتری داشته باشید؛ به‌خصوص در گوشی‌های سامسونگ جدید (مانند سری Galaxy با One UI) حالت تاریک به‌طور ویژه برای کاهش مصرف انرژی صفحه طراحی شده است.

کوتاه کردن زمان خاموش شدن خودکار صفحه

هرچه صفحه‌نمایش مدت بیشتری روشن بماند، باتری بیشتری مصرف می‌شود. بسیاری از ما گوشی را کنار می‌گذاریم و فراموش می‌کنیم صفحه را خاموش کنیم؛ در حالی که صفحه ممکن است تا مدت طولانی بیهوده روشن بماند. برای جلوگیری از این اتلاف انرژی، زمان قفل خودکار صفحه (Screen Timeout) را کاهش دهید. مثلا تنظیم کنید که اگر ۳۰ ثانیه (یا حداکثر یک دقیقه) با گوشی کار نشد، صفحه‌نمایش به‌طور خودکار خاموش شود. این کار هم مصرف انرژی غیرضروری را کم می‌کند و هم احتمال لمس تصادفی صفحه در جیب یا کیف را کاهش می‌دهد. شما می‌توانید این تنظیم را در بخش Display تنظیمات گوشی پیدا کنید و مقدار timeout را روی کمترین زمان قابل accept بگذارید.

غیرفعال کردن حالت Always-On Display

قابلیت نمایش همیشه روشن یا Always-On Display که برای نشان دادن ساعت و نوتیفیکیشن‌ها روی صفحه قفل استفاده می‌شود، هرچند بهینه طراحی شده اما همچنان اندکی باتری مصرف می‌کند. اگر از این ویژگی استفاده‌ی چندانی ندارید، آن را خاموش کنید تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود. به‌خصوص در گوشی‌های سامسونگ و اخیرا آیفون‌های جدید (مانند آیفون ۱۴ پرو و مدل‌های بعدی) که این قابلیت وجود دارد، غیرفعال کردن Always-On Display می‌تواند عمر باتری را کمی افزایش دهد. البته روشن بودن آن به مقدار کم از ظرفیت باتری شاید برای خیلی‌ها مهم نباشد، اما برای کاربرانی که هر درصد باتری برایشان مهم است (مثلا در سفر یا روزهای شلوغ)، خاموش کردنش پیشنهاد می‌شود.

کاهش نرخ نوسازی (Refresh Rate) صفحه

برخی گوشی‌های پرچمدار و میان‌رده‌ی جدید دارای صفحه‌نمایش با نرخ نوسازی بالا (۹۰Hz، ۱۲۰Hz یا بیشتر) هستند. هرچه نرخ تازه‌سازی تصویر بالاتر باشد، حرکت‌ها روان‌تر دیده می‌شود اما مصرف انرژی صفحه نیز افزایش می‌یابد. اگر گوشی شما این امکان را دارد, نرخ نوسازی را روی ۶۰ هرتز یا حالت خودکار تنظیم کنید تا در مواقع غیرضروری، نرخ بالا مصرف باتری را هدر ندهد. بسیاری از گوشی‌ها در حالت صرفه‌جویی انرژی خودکاراً نرخ نوسازی را کاهش می‌دهند. در برند سامسونگ و شیائومی هم گزینه‌هایی برای محدود کردن Refresh Rate در تنظیمات نمایشگر یا باتری وجود دارد. با این کار، شاید انیمیشن‌ها کمی کمتر روون باشند، اما در عوض مدت زمان بیشتری می‌توانید از گوشی استفاده کنید.

مدیریت اتصالات بی‌سیم و شبکه

سنسورها و ماژول‌های ارتباطی گوشی (مثل Wi-Fi، بلوتوث، GPS و شبکه موبایل) اگر بی‌وقفه روشن باشند، نقش زیادی در مصرف سریع باتری دارند. مدیریت درست این اتصالات کمک می‌کند گوشی شما در زمان‌هایی که نیاز ندارید انرژی بیهوده مصرف نکند. در ادامه چند راهکار در این زمینه را مرور می‌کنیم:

خاموش کردن Wi-Fi، Bluetooth و GPS در زمان‌های غیرضروری

جستجوی مداوم برای شبکه‌های Wi-Fi یا دستگاه‌های بلوتوث، و همچنین تلاش برای دریافت موقعیت مکانی توسط GPS، می‌تواند باتری را به سرعت خالی کند. توصیه می‌شود هرگاه به این اتصالات نیازی ندارید، آنها را خاموش کنید. برای مثال، اگر بیرون از منزل هستید و به Wi-Fi وصل نمی‌شوید، Wi-Fi را خاموش کنید تا گوشی به‌طور مداوم به دنبال شبکه‌های اطراف نگردد. همچنین بلوتوث را فقط زمانی که از هندزفری یا دستگاه بلوتوثی استفاده می‌کنید روشن بگذارید. درباره Location (GPS) نیز همینطور؛ می‌توانید سرویس موقعیت مکانی را کامل خاموش کنید یا حداقل دسترسی برنامه‌ها به GPS را محدود نمایید. در تنظیمات حریم خصوصی گوشی‌های اندروید و iOS گزینه‌ای وجود دارد که تعیین می‌کند هر برنامه فقط “هنگام استفاده” اجازه دسترسی به موقعیت را داشته باشد. با انتخاب حالت Allow only while using the app (در حال استفاده) برای اپ‌هایی مثل نقشه و تاکسی اینترنتی، و انتخاب Don’t allow (عدم دسترسی) برای اپ‌هایی که نیاز به GPS ندارند، جلوی فعالیت مداوم مکان‌یابی در پس‌زمینه را می‌گیرید. این کار به شکل محسوسی مصرف باتری را کاهش می‌دهد.

استفاده‌ی راهبردی از حالت هواپیما

حالت پرواز (Airplane Mode) تمام آنتن‌های رادیویی گوشی (مخابرات همراه، Wi-Fi، بلوتوث) را به طور موقت غیرفعال می‌کند. در مواقعی که نیازی به ارتباطات ندارید – مثلاً هنگام خواب، در جلسه، در سینما یا زمانی که واقعاً می‌خواهید از گوشی فاصله بگیرید – می‌توانید گوشی را روی حالت هواپیما قرار دهید تا در مصرف باتری صرفه‌جویی شود. حتی اگر برای مدت کوتاهی هم گوشی را کنار می‌گذارید (مثلاً ۱ ساعت رانندگی در مسیر)، فعال کردن Airplane Mode می‌تواند جلوی کاهش شارژ را بگیرد. ضمن اینکه وقتی سیگنال شبکه مخابراتی ضعیف است یا در مناطق خارج شهر هستید، گوشی برای پیدا کردن آنتن تلاش بیشتری می‌کند و باتری سریع‌تر خالی می‌شود. در چنین شرایطی اگر نیاز ضروری به برقراری تماس ندارید، حالت هواپیما انتخاب هوشمندانه‌ای است تا زمانی که به محدوده آنتن‌دهی بهتر برسید.

غیرفعال کردن جستجوی خودکار شبکه‌های Wi-Fi

گوشی‌های اندرویدی نسخه‌های جدید یک قابلیت پنهان دارند که حتی وقتی Wi-Fi را خاموش کرده‌اید، سیستم عامل همچنان به طور دوره‌ای شبکه‌های Wi-Fi اطراف را اسکن می‌کند تا در صورت یافتن شبکه قابل اعتماد، شما را خودکار وصل کند. این ویژگی ممکن است کاربردی باشد اما قطعاً مصرف باتری را افزایش می‌دهد. برای غیرفعال کردن آن، در اندروید ۱۳ به بعد می‌توانید از مسیر Settings > Location > Location Services وارد تنظیمات اسکن شبکه شوید و گزینه‌ی Wi-Fi scanning را خاموش کنید. در نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید نیز این تنظیم معمولا در بخش Connections یا Location موجود است. اگر این گزینه غیرفعال (خاکستری) بود، ممکن است نیاز باشد ابتدا یک‌بار Location را روشن کنید تا بتوانید تنظیمات اسکن Wi-Fi را تغییر دهید. با خاموش کردن اسکن خودکار Wi-Fi، گوشی شما وقتی Wi-Fi را دستی خاموش کرده‌اید دیگر بیهوده دنبال شبکه نخواهد گشت و در نتیجه باتری حفظ می‌شود.

مدیریت اتصال داده همراه و شبکه 5G

شبکه‌های موبایل نسل جدید (4G/5G) سرعت و امکانات بالایی دارند، اما استفاده از دیتای همراه خصوصاً در شبکه 5G می‌تواند مصرف باتری بیشتری نسبت به 4G داشته باشد. علاوه بر این، در مناطقی که پوشش 5G ضعیف است، گوشی مدام بین آنتن‌ها و حالت‌های شبکه سوئیچ می‌کند که باتری را بیشتر درگیر می‌کند. اگر می‌بینید شارژ گوشی سریع خالی می‌شود و لزوماً به سرعت بالای 5G نیاز ندارید، می‌توانید در تنظیمات شبکه، حالت Preferred Network را روی 4G/LTE قرار دهید تا گوشی از شبکه 5G استفاده نکند. این کار می‌تواند در برخی مدل‌ها شارژدهی را بهبود دهد. همچنین هنگام سفرهای خارجی یا جاهایی که از رومینگ استفاده می‌کنید، اگر دیتای رومینگ برایتان ضروری نیست موقتاً آن را خاموش کنید چون جستجوی شبکه در حالت رومینگ نیز مصرف اضافی دارد. در مواقع بحرانی هم یک راه‌حل سریع، قرار دادن گوشی روی حالت هواپیما است که بالاتر توضیح دادیم.

مدیریت اپلیکیشن‌ها و نوتیفیکیشن‌ها

نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های نصب‌شده روی گوشی نقش مهمی در میزان مصرف باتری دارند. بسیاری از برنامه‌ها حتی وقتی مستقیماً با آنها کار نمی‌کنید، در پس‌زمینه فعال‌اند، داده رد و بدل می‌کنند یا اعلان (نوتیفیکیشن) می‌فرستند و باعث بیدار ماندن گوشی می‌شوند. با مدیریت این موارد، می‌توانید جلوی هدررفت انرژی توسط اپ‌ها را بگیرید:

محدود کردن فعالیت پس‌زمینه‌ی برنامه‌ها

برخی برنامه‌ها پرمصرف‌تر از بقیه هستند و اگر بدون محدودیت در پس‌زمینه اجرا شوند، باتری را می‌بلعند. خوشبختانه هم اندروید و هم iOS تنظیماتی برای محدودسازی فعالیت پس‌زمینه ارائه می‌دهند. در گوشی‌های اندرویدی می‌توانید به تنظیمات Apps بروید، برنامه‌ی موردنظر (مثلاً یک شبکه اجتماعی پرمصرف) را انتخاب کنید، سپس در قسمت Battery گزینه‌ی Restricted یا محدود را فعال کنید. این کار جلوی اجرای بی‌رویه برنامه در پس‌زمینه را می‌گیرد. همچنین بخش Battery Usage یا مصرف باتری در تنظیمات، برنامه‌هایی که بیشترین مصرف را داشته‌اند نشان می‌دهد؛ از آنجا می‌توانید تصمیم بگیرید کدام اپ‌ها را محدود یا حذف کنید. در گوشی‌های سامسونگ، قابلیتی به نام Background Usage Limits در بخش Device Care وجود دارد که به شما اجازه می‌دهد اپ‌های دلخواه را در حالت Sleep یا Deep Sleep قرار دهید؛ بدین ترتیب آن برنامه‌ها تا زمانی که عمداً اجرا نکنید، نمی‌توانند باتری مصرف کنند. در آیفون هم قابلیتی به نام Background App Refresh وجود دارد که می‌توانید آن را به‌طور کلی یا برای برنامه‌های خاص خاموش کنید تا برنامه‌ها در پس‌زمینه فعال نباشند و باتری کمتری مصرف شود.

بستن یا حذف کردن برنامه‌های پرمصرف و بلااستفاده

هرچه برنامه‌های نصب‌شده بیشتری داشته باشید، احتمال اجرای پراکنده‌ی آنها در پس‌زمینه بیشتر است. برخی اپلیکیشن‌ها حتی اگر استفاده نشوند باز هم سرویس‌هایی در پس‌زمینه دارند (برای به‌روزرسانی، نمایش اعلان و غیره). توصیه می‌شود به‌صورت دوره‌ای لیست اپلیکیشن‌های خود را بازبینی کنید و موارد غیرضروری یا بلااستفاده را حذف (Uninstall) نمایید. علاوه بر آزاد شدن فضای ذخیره‌سازی، این کار باعث می‌شود تعداد برنامه‌هایی که می‌توانند بی‌سر و صدا باتری مصرف کنند کم شود. همچنین پس از استفاده از برنامه‌های سنگین، حتماً از آنها خروج کامل انجام دهید (مثلاً در اندروید با زدن دکمه برگشت یا بستن از Recent Apps) تا در پس‌زمینه رها نشوند. البته توجه داشته باشید بستن مداوم همه‌ی اپلیکیشن‌ها همیشه مفید نیست؛ زیرا سیستم‌عامل‌های مدرن طوری طراحی شده‌اند که مدیریت رم و پردازش‌های پس‌زمینه را خودشان انجام دهند. بهتر است تنها برنامه‌هایی را ببندید یا محدود کنید که مطمئنید مصرف بالایی دارند یا نیازی به اجرای مداوم‌شان ندارید.

غیرفعال کردن اعلان‌های غیرضروری

هر نوتیفیکیشنی که دریافت می‌کنید، گوشی شما را از حالت آماده‌به‌کار خارج کرده و صفحه‌نمایش را روشن می‌کند یا دست‌کم ویبره/صدا پخش می‌کند. پس تعداد زیاد اعلان‌ها می‌تواند مصرف باتری را افزایش دهد. بسیاری از اپ‌ها به طور پیش‌فرض اعلان‌های تبلیغاتی یا کم‌اهمیت می‌فرستند. برای افزایش عمر باتری، وارد تنظیمات Notifications (اعلان‌ها) شوید و دریافت نوتیفیکیشن برای برنامه‌های غیرضروری را خاموش کنید. مثلاً شاید نیازی نباشد هر بازی یا فروشگاه آنلاینی برای شما اعلان بفرستد. با این کار، هم مزاحمت کمتری خواهید داشت و هم گوشی کمتر بیدار می‌ماند و انرژی کمتری صرف نور صفحه و پردازش اعلان‌ها می‌شود. همچنین قابلیت مزاحم‌نشدن (Do Not Disturb) در مواقعی که نیاز به تمرکز دارید یا شب‌ها می‌تواند مفید باشد تا بسیاری از اعلان‌ها را موقتاً قطع کند.

غیرفعال کردن ویبره و افکت‌های لمسی غیرضروری

لرزش (ویبره) موتور گوشی انرژی قابل توجهی مصرف می‌کند، به‌خصوص اگر برای هر تماس یا پیام و همچنین تایپ کردن کیبورد فعال باشد. اگر نیازی به ویبره ندارید، آن را برای تماس‌های دریافتی خاموش کنید و بازخورد لرزشی صفحه‌کلید را نیز غیرفعال نمایید. طبق تجربه، صدای زنگ و نوتیفیکیشن به تنهایی باتری بسیار کمتری نسبت به ویبره مصرف می‌کند. بنابراین خاموش کردن ویبره می‌تواند کمک کند که شارژ گوشی دیرتر تمام شود. همینطور افکت‌های لمسی و صداهای اضافه رابط کاربری (مثل صدای قفل صفحه، صدای کلیک کیبورد) را هم می‌توانید در تنظیمات صدا غیرفعال کنید تا اندکی مصرف انرژی کاهش یابد.

استفاده از نسخه‌های Lite یا وب‌اپلیکیشن‌ها

برخی از اپلیکیشن‌های محبوب، نسخه‌های سبک‌تر و کم‌مصرف‌تری ارائه کرده‌اند (مانند Facebook Lite، Messenger Lite و غیره) که مخصوصاً برای گوشی‌های اندرویدی در دسترس هستند. این نسخه‌ها معمولا از نظر ظاهری ساده‌ترند و ویژگی‌های غیرضروری را حذف کرده‌اند، اما در عوض مصرف باتری و دیتا بسیار کمتری دارند. اگر دیدید یک برنامه (مثلاً فیسبوک) باتری زیادی مصرف می‌کند، می‌توانید نسخه لایت آن را نصب کنید. همچنین استفاده از وب‌سایت‌ها به جای اپلیکیشن یکی دیگر از راه‌هاست؛ مثلا به جای نصب اپ برخی سرویس‌ها، از طریق مرورگر وب موبایل کارتان را انجام دهید. وبسایت‌ها فقط هنگام استفاده از مرورگر مصرف دارند و در پس‌زمینه فعال نیستند. بنابراین، با این ترفندهای ساده می‌توانید حضور اپ‌های پرمصرف را در گوشی‌تان کم‌رنگ‌تر کرده و عمر باتری را افزایش دهید.

استفاده از حالت‌های صرفه‌جویانه و قابلیت‌های هوشمند

بسیاری از گوشی‌های امروزی مجهز به حالت‌ها و قابلیت‌های ویژه‌ای برای بهینه‌سازی مصرف باتری هستند. این ویژگی‌ها که توسط سازندگان در سطح سیستم‌عامل یا رابط کاربری ارائه شده‌اند، می‌توانند به طور خودکار یا با یک کلیک، عملکرد دستگاه را طوری تنظیم کنند که انرژی کمتری مصرف شود. در این بخش با مهم‌ترین این قابلیت‌ها آشنا می‌شویم:

فعال کردن حالت Battery Saver / Power Saving

تقریباً همه گوشی‌های هوشمند مدرن یک حالت صرفه‌جویی در باتری دارند که با اسامی مختلفی مثل Battery Saver (در اندروید خام و شیائومی) یا Power Saving Mode (در سامسونگ) یا Low Power Mode (در آیفون) شناخته می‌شود. وقتی شارژ باتری کم است یا پیش‌بینی می‌کنید مدت زیادی به شارژر دسترسی نخواهید داشت، فعال کردن این حالت بهترین راه‌حل سریع برای افزایش دوام باتری است. در حالت Battery Saver، اکثر گوشی‌ها کارهای زیر را انجام می‌دهند:

• کاهش روشنایی صفحه و غیرفعال کردن روشنایی خودکار

• کاهش سرعت پردازنده (CPU) و محدود کردن عملکردهای سنگین

• محدودسازی فعالیت اپلیکیشن‌ها در پس‌زمینه

• غیرفعال کردن دریافت ایمیل یا همگام‌سازی خودکار

• توقف انیمیشن‌های غیرضروری رابط کاربری

مثلاً در گوشی‌های سامسونگ با روشن کردن Power Saving، می‌توانید انتخاب کنید که روشنایی صفحه به ۱۰٪ کاهش یابد، سرعت CPU به حدود ۷۰٪ محدود شود و نرخ نوسازی صفحه به ۶۰Hz پایین بیاید. همچنین به طور پیش‌فرض Always-On Display خاموش می‌شود و شبکه 5G غیرفعال می‌گردد تا فقط از 4G استفاده شود. در این حالت بسیاری از فعالیت‌های پس‌زمینه و قابلیت‌های پرمصرف موقتاً متوقف می‌شوند و حتی سیستم معمولاً تم تیره را فعال می‌کند تا صفحه مصرف کمتری داشته باشد. با فعال کردن Battery Saver در اندروید یا Low Power Mode در iOS، می‌توانید بین ۱۰ تا ۲۰ درصد زمان استفاده بیشتر از گوشی در اختیار داشته باشید (بسته به مدل گوشی و میزان مصرف). این حالت معمولاً به‌صورت خودکار نیز پیشنهاد می‌شود؛ مثلاً اندروید وقتی باتری به ۱۵٪ برسد پیشنهاد روشن کردن Battery Saver را می‌دهد و آیفون نیز در ۲۰٪ این پیشنهاد را مطرح می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: ویژگی های جدید و مهم اندروید + بررسی کامل قابلیت های Android + لیست گوشی های سازگار

بهره‌گیری از قابلیت Adaptive Battery و بهینه‌سازی خودکار

سیستم‌عامل‌های جدید با تکیه بر هوش مصنوعی و یادگیری الگوی مصرف شما، سعی می‌کنند مصرف انرژی را بهینه کنند. به عنوان مثال، در اندروید قابلیتی به نام Adaptive Battery وجود دارد که از اندروید ۹ معرفی شده و در گوشی‌های سامسونگ، گوگل پیکسل و سایر برندها فعال است. Adaptive Battery به مرور یاد می‌گیرد که چه اپ‌هایی کمتر توسط شما استفاده می‌شوند و آن‌ها را در اولویت پایین‌تری برای مصرف منابع قرار می‌دهد؛ بدین ترتیب برنامه‌های بلااستفاده نمی‌توانند باتری را بی‌جهت مصرف کنند. مطمئن شوید این قابلیت در تنظیمات باتری گوشی شما فعال باشد. همچنین قابلیتی به نام Adaptive Brightness (روشنایی تطبیقی) که قبلاً ذکر شد، با یادگیری ترجیحات نوری شما، روشنایی را بهینه می‌کند.

در گوشی‌های جدید سامسونگ سری Galaxy (مانند S21 به بعد) قابلیتی تحت عنوان مدیریت عملکرد هوشمند (Intelligent Performance Management) وجود دارد. این سیستم با AI عادات استفاده شما را می‌آموزد و مصرف باتری را بر اساس آن تنظیم می‌کند؛ مثلا اپ‌هایی که زیاد استفاده نمی‌شوند را زودتر می‌بندد و اگر بداند شما معمولاً تا آخر شب سراغ یک برنامه خاص نمی‌روید، اجازه نمی‌دهد آن برنامه صبح زود باتری را مصرف کند. علاوه بر این، شما می‌توانید به طور دستی هم یک سری قوانین تعیین کنید (مثلاً روشن/خاموش شدن خودکار Wi-Fi یا کاهش نور صفحه در ساعات معین) تا مدیریت انرژی هوشمندانه‌تر شود. این تنظیمات اغلب در بخش Battery یا Device Care گوشی‌های اندرویدی پیشرفته در دسترس هستند.

ویژگی «شارژ بهینه» در آیفون و «محافظت باتری» در سامسونگ

یکی از عواملی که در فرسایش باتری موثر است، مدت زمانی است که باتری در حالت ۱۰۰٪ شارژ باقی می‌ماند. تحقیقات نشان داده که ولتاژ بالای ناشی از فول شارژ ماندن طولانی، به مرور ترکیب شیمیایی سلول‌های باتری را دچار استرس می‌کند و ظرفیت آن را کاهش می‌دهد. شرکت‌های اپل و سامسونگ برای حل این مشکل راهکارهای جالبی ارائه کرده‌اند:

در گوشی‌های آیفون با iOS 13 به بعد، قابلیتی به نام Optimized Battery Charging (شارژ بهینه) وجود دارد. آیفون با استفاده از یادگیری ماشینی، عادات روزانه شارژ شما را یاد می‌گیرد و وقتی که پیش‌بینی کند گوشی برای مدت طولانی به شارژر متصل خواهد ماند (مثلاً تمام شب), به‌طور خودکار شارژ را در حدود ۸۰٪ متوقف می‌کند و تکمیل شارژ ۸۰ به ۱۰۰ درصد را تا زمان نزدیک به استفاده‌ی شما به تأخیر می‌اندازد. به عنوان مثال، اگر معمولاً ساعت ۷ صبح از خواب بیدار می‌شوید، آیفون شارژ را شب تا ۸۰٪ انجام می‌دهد و سپس حدود ساعت ۶:۳۰ تا ۷ صبح آن را به ۱۰۰٪ می‌رساند. این کار باعث می‌شود زمان ماندن باتری در حالت ۱۰۰٪ حداقل شده و عمر شیمیایی باتری بهتر حفظ شود. در آیفون ۱۵ (iOS 17) به بعد حتی امکان تعیین سقف شارژ (Charge Limit) به صورت دستی هم اضافه شده است که می‌توانید مثلا سقف ۹۰٪ تعیین کنید. قابلیت شارژ بهینه به‌صورت پیش‌فرض در آیفون فعال است و توصیه می‌شود آن را خاموش نکنید، چرا که مستقیماً به افزایش عمر مفید باتری کمک می‌کند.

در گوشی‌های سامسونگ نیز ویژگی مشابهی به نام Protect Battery (محافظت از باتری) از One UI 4.0 (اندروید ۱۲) به بعد عرضه شده است. با فعال کردن این گزینه در تنظیمات بخش Battery (یا Device Care)، حداکثر ظرفیت شارژ باتری به ۸۵٪ محدود می‌شود. یعنی وقتی گوشی به ۸۵ درصد رسید، جلوی شارژ بیشتر گرفته می‌شود حتی اگر تا ساعت‌ها به شارژر وصل بماند. سامسونگ این قابلیت را برای جلوگیری از ولتاژ بالای مداوم و گرمای ناشی از شارژ کامل ارائه کرده تا فرسایش باتری کاهش یابد. اگر قصد دارید گوشی سامسونگ خود را چندین سال نگه دارید یا سلامت باتری برایتان خیلی مهم است، پیشنهاد می‌شود این گزینه را روشن کنید. البته باید در نظر داشت که با این کار عملاً ظرفیت قابل استفاده‌ی باتری شما ۱۵٪ کمتر می‌شود (مثلاً یک باتری ۵۰۰۰ میلی‌آمپری به اندازه‌ی حدود ۴۲۵۰ میلی‌آمپر شارژ می‌شود)، اما در عوض عمر آن در بلندمدت بیشتر خواهد بود. انتخاب این موضوع بستگی به نیاز شما دارد؛ برخی کاربران ترجیح می‌دهند از تمام ظرفیت باتری استفاده کنند و هر ۲-۳ سال یک بار باتری یا گوشی را تعویض کنند، و برخی دیگر ترجیح می‌دهند باتری‌شان را تا حد امکان سالم نگه دارند

سایر قابلیت‌های بهینه‌سازی در برندهای مختلف

علاوه بر موارد بالا، هر برند ممکن است ویژگی‌های خاص دیگری برای بهبود مصرف باتری داشته باشد:

• در گوشی‌های شیائومی حالت Ultra Battery Saver تعبیه شده که در مواقع ضروری فقط عملکردهای حیاتی (تماس، پیامک و …) را فعال نگه می‌دارد و بقیه قابلیت‌ها را غیرفعال می‌کند تا گوشی روزها با یک شارژ دوام بیاورد.

• در برخی گوشی‌های اندرویدی قابلیت Battery Saver Schedule وجود دارد که می‌توانید تنظیم کنید مثلاً همیشه شب‌ها یا وقتی شارژ به درصد مشخصی رسید، Battery Saver خودکار روشن شود.

• حالت اضطراری (Emergency Mode) در گوشی‌های سامسونگ جدید اضافه شده که با فعال کردن آن، گوشی به یک ابزار ساده با حداقل امکانات تبدیل می‌شود و مصرف باتری را به شدت پایین می‌آورد. این حالت برای مواقع خیلی ضروری مثل هنگام حادثه یا سفر که چند روز به برق دسترسی ندارید کاربرد دارد.

• شارژ تطبیقی (Adaptive Charging): برخی گوشی‌ها (مثلاً Google Pixel) هنگام شارژ شبانه، سرعت شارژ را کاهش می‌دهند تا هم باتری کمتر گرم شود و هم نزدیک ساعت بیدار شدن شما به ۱۰۰٪ برسند. این هم مشابه شارژ بهینه عمل می‌کند و نیازی نیست کاری انجام دهید جز اینکه گزینه Adaptive Charging در تنظیمات روشن باشد.

روش‌های صحیح شارژ کردن و نگهداری از باتری

شیوه‌ی شارژ کردن و نگهداری فیزیکی گوشی تأثیر زیادی بر سلامت باتری دارد. رعایت چند نکته‌ی ساده می‌تواند هم از هدررفت انرژی جلوگیری کند و هم سرعت فرسوده شدن باتری را کاهش دهد:

خودداری از شارژ طولانی‌مدت در حالت ۱۰۰٪

همان‌طور که اشاره شد، ماندن طولانی باتری در حالت شارژ کامل می‌تواند به مرور عمر آن را کوتاه کند. بسیاری از ما عادت داریم شب تا صبح گوشی را به شارژ بزنیم؛ ولی اگر گوشی شما جزو مدل‌هایی نیست که شارژ را مدیریت کند، بهتر است بعد از کامل شدن شارژ آن را از برق جدا کنید. حتی برخی کارشناسان توصیه می‌کنند برای حفظ سلامت باتری، میزان شارژ را همیشه در بازه‌ی تقریبی ۲۰٪ تا ۸۰٪ نگه دارید. یعنی لازم نیست هر بار تا ۱۰۰٪ شارژ کنید و همچنین نگذارید شارژ به زیر ۱۰٪ برسد. البته باتری گوشی‌های جدید هوشمند هستند و پس از شارژ کامل، جریان ورودی را بسیار کم می‌کنند، اما باز هم ولتاژ در سطح بالایی باقی می‌ماند. بنابراین اگر امکانش را دارید، شارژهای کوتاه‌مدت در طول روز را جایگزین یک شارژ طولانی در شب کنید. به عنوان مثال، به جای اینکه گوشی ۷-۸ ساعت شب به برق باشد، عصر که به خانه می‌رسید تا ۸۰٪ شارژ کنید و قبل از خواب از برق بکشید. این کار هم جلوی اتلاف برق و انرژی را می‌گیرد و هم عمر باتری را افزایش می‌دهد.

شارژ کردن به‌موقع و جلوگیری از خالی شدن کامل باتری

بر خلاف باتری‌های قدیمی نیکل-کادمیوم، باتری‌های لیتیوم-یونی نیازی به تخلیه‌ی کامل دوره‌ای برای جلوگیری از اثر حافظه ندارند. اتفاقاً خالی شدن کامل مکرر باتری می‌تواند مضر باشد. هر بار که باتری به ۰٪ می‌رسد یک سیکل شارژ کامل حساب می‌شود و عمرش یک قدم به پایان نزدیک‌تر می‌شود. بهتر است پیش از آنکه گوشی کاملاً خاموش شود آن را به شارژر وصل کنید؛ مثلاً وقتی زیر ۱۵-۲۰٪ رسید، شارژ را انجام دهید. گاهی ممکن است به‌اجبار باتری را تا صفر درصد مصرف کنید، مشکلی پیش نمی‌آید اما این را عادت همیشگی نکنید. یک تکنیک مفید این است که اگر می‌دانید تا ساعاتی نمی‌توانید شارژ کنید و درصد کمی باقیست، گوشی را خاموش یا روی حالت هواپیما قرار دهید تا کاملاً صفر نشود. به طور کلی شارژ قطره‌ای و مکرر (مثلاً چند نوبت شارژ ۲۰-۳۰٪ در طی روز) برای باتری بهتر از تخلیه کامل و شارژ کامل است. این باعث می‌شود تعداد چرخه‌های کامل مصرف‌شده کمتر شود و عمر مفید افزایش یابد.

استفاده از شارژر و کابل اصلی و باکیفیت

همیشه از شارژر و کابل استاندارد و با کیفیت برای شارژ گوشی استفاده کنید. شارژر اصلی که شرکت سازنده ارائه می‌کند (یا محصولات معتبر با مشخصات مشابه) بهترین گزینه برای باتری است. شارژرهای تقلبی یا بی‌کیفیت ممکن است ولتاژ یا جریان پایدار و صحیحی ارائه ندهند و باعث آسیب به باتری یا کاهش طول عمر آن شوند. اگر گوشی شما از شارژ سریع (Fast Charging) پشتیبانی می‌کند، ترجیحاً از آداپتورهای تاییدشده که همان استاندارد را دارند استفاده کنید. هرچند شارژ سریع به دلیل عبور جریان بالاتر حرارت بیشتری تولید می‌کند و در بلندمدت می‌تواند مقداری روی عمر باتری تاثیر منفی بگذارد، ولی شرکت‌ها این را در طراحی مدنظر قرار داده‌اند. با این حال، اگر عجله ندارید می‌توانید از شارژرهای کندتر (مثل پورت USB کامپیوتر یا آداپتور قدیمی‌تر) گاهی برای شارژ شبانه استفاده کنید تا باتری با سرعت کم و حرارت کمتر شارژ شود. نکته مهم دیگر، عدم استفاده از گوشی در حالی است که به یک شارژر ضعیف متصل است؛ زیرا در این حالت فشار زیادی به باتری می‌آید (همزمان دشارژ و شارژ می‌شود).

پرهیز از دمای خیلی بالا یا خیلی پایین (گرمای شدید یا سرمای زیاد)

دمای محیطی که در آن گوشی را استفاده یا شارژ می‌کنید، نقش مهمی در سلامت باتری دارد. گرمای زیاد (مثلاً گذاشتن گوشی در معرض آفتاب یا نزدیک وسایل گرمایشی) می‌تواند آسیب جدی به باتری بزند و ظرفیت آن را به سرعت کاهش دهد. در هنگام شارژ، حتماً گوشی را در محلی با تهویه‌ی مناسب قرار دهید تا داغ نشود. حتی المقدور هنگام شارژ از کاورهای ضخیم استفاده نکنید چون جلوی خروج حرارت را می‌گیرند. اگر حس کردید گوشی بیش از حد داغ شده (مثلاً هنگام بازی سنگین یا شارژ سریع)، به آن استراحت دهید؛ قاب را دربیاورید و اجازه دهید کمی خنک شود سپس ادامه دهید. سرمای شدید (زیر ۰ درجه) نیز برای باتری مناسب نیست و ممکن است باعث افت توان موقتی یا حتی خاموشی گوشی شود. بنابراین در هوای خیلی سرد هم سعی کنید گوشی را نزدیک بدن‌تان نگه دارید که گرم بماند و هرگز آن را در دمای زیر صفر به شارژ نزنید.

اجتناب از افزایش حرارت گوشی هنگام شارژ

ترکیب شارژ شدن باتری با انجام کارهای سنگین مثل بازی، فیلم‌برداری 4K طولانی یا ناوبری GPS می‌تواند دمای گوشی را شدیداً بالا ببرد. حرارت دشمن باتری است؛ پس سعی کنید هنگام شارژ، استفاده‌ی خیلی سنگین از گوشی نکنید. برای مثال، اگر در حال شارژ گوشی هستید بازی گرافیکی انجام ندهید یا برنامه‌هایی که CPU را ۱۰۰٪ مشغول می‌کنند اجرا نکنید. همچنین شارژ بی‌سیم گرمای بیشتری نسبت به شارژ با kabel تولید می‌کند (زیرا بخشی از انرژی به صورت حرارت هدر می‌رود). اگر مشاهده کردید گوشی هنگام شارژ بی‌سیم خیلی داغ می‌شود و زیاد هم از آن استفاده می‌کنید، شاید بهتر باشد بیشتر از کابل استفاده کنید یا بین شارژ بی‌سیم و kabli تناوب ایجاد کنید. در کل، هرگاه گوشی در حال شارژ است آن را روی سطح خنک و سخت قرار دهید (نه زیر بالش یا جای گرم) و اجازه دهید دمای آن kontrol شود.

خاموش کردن یا استراحت دادن دوره‌ای به گوشی

گوشی‌های هوشمند معمولاً نیاز چندانی به خاموش کردن ندارند، اما راه‌اندازی مجدد (Restart) یا خاموش کردن گاه به گاه دستگاه می‌تواند مفید باشد. با این کار حافظه موقت (RAM) تازه می‌شود، فرایندهای معلق بسته می‌شوند و اگر نقصی در سیستم به وجود آمده که باعث مصرف اضافی شده برطرف می‌شود. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند هفته‌ای یک بار گوشی را خاموش کرده و پس از چند دقیقه روشن کنید. همچنین اگر مدام از گوشی استفاده می‌کنید و باتری پشت سر هم خالی می‌شود، برای مدتی گوشی را کنار بگذارید. به عنوان مثال، یک شب در هفته گوشی را کاملاً کنار بگذارید و اجازه دهید استراحت کند (یا حتی خاموش کنید). این کار شاید به ظاهر ساده باشد اما هم باعث می‌شود کمتر نیاز به شارژ مجدد داشته باشید و هم از نظر روانی به شما استراحتی از صفحه‌نمایش می‌دهد.

در نهایت اگر قصد دارید برای مدت طولانی (چند هفته یا چند ماه) از گوشی استفاده نکنید، توصیه می‌شود آن را حدود نصف شارژ (مثلاً ۵۰٪) نگه‌داشته و خاموش کنید. باتری‌های لیتیومی در شارژ صفر یا ۱۰۰ درصد برای نگهداری طولانی مناسب نیستند؛ نیمه‌شارژ بهترین حالت برای انبار کردن دستگاه است.

نکات ویژه برای گیمرها و کاربران پرمصرف

کاربرانی که استفاده‌ی بسیار زیادی از گوشی دارند (مثل گیمرهای موبایل یا تولیدکنندگان محتوا که زیاد فیلم‌برداری و عکاسی می‌کنند) معمولاً بیش از دیگران با مشکلات باتری دست و پنجه نرم می‌کنند. در اینجا چند راهکار مخصوص این دسته از کاربران را بیان می‌کنیم:

• استفاده از وسایل کمکی انرژی: اگر مدام در حال بازی یا ضبط ویدیو هستید، همراه داشتن یک پاوربانک یا شارژر همراه ضروری است. می‌توانید هنگام بازی‌های طولانی، گوشی را به یک پاوربانک متصل کنید تا نگذارد شارژ باتری به شدت افت کند. همچنین برخی گوشی‌های گیمینگ دارای قابلیت Bypass Charge هستند (شارژ مستقیم بدون رفتن به باتری) که در صورت وجود، حتماً از آن بهره ببرید تا هنگام بازی باتری شارژ نشود و فقط از برق مستقیم تغذیه کند؛ اینگونه حرارت و استرس کمتری به باتری می‌رسد.

• تنظیمات گرافیکی و نرخ فریم: در بازی‌های سنگین، اگر باتری‌تان در حال اتمام است، می‌توانید موقتاً تنظیمات گرافیکی بازی را کاهش دهید یا نرخ فریم را محدود کنید تا فشار کمتری به پردازنده و GPU وارد شود و مصرف انرژی کمتر گردد. مثلاً به جای ۶۰fps روی ۳۰fps بازی کنید یا کیفیت بافت‌ها را کاهش دهید تا هم دستگاه خنک‌تر کار کند و هم باتری دیرتر خالی شود.

• حالت‌های عملکرد (Performance Modes): برخی گوشی‌ها مخصوصاً در برندهایی مثل سامسونگ، وان‌پلاس یا گوشی‌های گیمینگ، حالت Performance Mode دارند که حداکثر توان سخت‌افزار را آزاد می‌کند. روشن کردن این حالت‌ها به معنای مصرف سریع‌تر باتری است. بنابراین زمانی که به فریم‌ریت یا سرعت پردازش حداکثری نیاز ندارید (مثلاً در بازی‌های سبک‌تر یا هنگام وب‌گردی)، این حالت‌ها را خاموش نگه دارید و از پروفایل‌های متعادل یا صرفه‌جو استفاده کنید.

• استفاده از فن یا خنک‌کننده: برای گیمرها ابزارهایی مثل فن‌های خارجی یا قاب‌های خنک‌کننده وجود دارد. خنک نگه داشتن دستگاه در حین بازی طولانی کمک می‌کند هم عملکرد بهتری داشته باشید و هم باتری کمتر تحت فشار گرما قرار گیرد. هرچه دستگاه خنک‌تر باشد، بهره‌وری باتری بالاتر است و افت ولتاژ کمتری رخ می‌دهد.

• تعویض باتری در صورت لزوم: کاربران پرمصرف احتمالاً زودتر از دیگران به مرز فرسودگی باتری می‌رسند (شاید طی ۱.۵ تا ۲ سال). اگر احساس می‌کنید باتری گوشی‌تان حتی با رعایت نکات بالا دیگر پاسخگوی نیاز شما نیست و سلامت آن به زیر ۸۰٪ رسیده، تعویض باتری (در صورت امکان) یا استفاده از گوشی جدید با باتری بزرگ‌تر را در نظر بگیرید. گاهی ارتقاء به گوشی با باتری حجیم‌تر یا فناوری شارژ سریع‌تر، برای گیمرها و کاربران حرفه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

نتیجه گیری:

در پایان، با ترکیب راهکارهای نرم‌افزاری و عادات صحیح در استفاده و شارژ، می‌توانید طول عمر باتری گوشی خود را به حداکثر برسانید. هرچند که فرسودگی باتری با گذر زمان اجتناب‌ناپذیر است، اما رعایت نکات گفته‌شده کمک می‌کند دیرتر نیاز به تعویض باتری یا گوشی داشته باشید و در طول شبانه‌روز نیز کمتر به دنبال پریز برق بگردید. امیدواریم با به‌کارگیری این توصیه‌ها، همیشه گوشی شما یک همراه فعال و پرانرژی باقی بماند!